کتاب شیعه در اسلام، نوشته علامه سید محمد حسین طباطبائی کتابی است که با هدف معرفی مذهب شیعه به ‌خصوص برای مخاطبان غیرمسلمان نوشته شده است.

شیعه در اسلام عنوان کتابی است از مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی. این کتاب که پیشنهاد تالیف آن از سوی پورفسور مورگان و دکتر سید حسین نصر به علامه طباطبائی داده شد، با این انگیزه تالیف گردید که منبع مطمئنی برای آشنائی محافل دانشگاهی غرب با مذهب شیعه گردد چرا که پیش از آن مصادر تحقیقی آنان غالباً از منابع اهل سنت و یا از فرقه اسماعیلیه بود.

لذا این کتاب ابتداعا توسط دکتر سید حسین نصر از شاگردان علامه به زبان انگلیسی ترجمه شده و در آمریکا در سطح دانشگاهی تدریس عرضه گردید ولی پس از مدتی با توجه به این که جای خالی آن حتی در بین شیعیان و فارسی زبانان نیز احساس شد. اصل کتاب نیز توسط ناشرین داخلی مکررا به چاپ رسید.

همچنین این کتاب به عنوان یک منبع مطمئن معرفی مذهب شیعه به بسیاری از زبانهای زنده دنیا ترجمه گردید.

گزارش محتوا کتاب شیعه در اسلام

• این کتاب دارای یک مقدمه و سه بخش و یک خاتمه است که به شرح زیر می باشند:

بخش اول: در این بخش کیفیت پیدایش و نشو و نمای شیعه، از آغاز پیدایش تا قرن چهاردهم هجری مورد بررسی قرار گرفته است سپس انشعابات شیعه همچون: زیدیه، اسماعیلیه، مزاریه و دروزیه بیان گردیده است.

بخش دوم: در این بخش راههای تفکر مذهبی شیعه به شرح زیر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است: طریق اول: ظواهر دینی، اقسام ظواهر دینی. طریق دوم: بحث عقلی و طریق سوم: کشف.

بخش سوم: در بخش پایانى كتاب، اصول اعتقادات اسلامى را از نظر شیعه دوازده امامى تحت عناوین خداشناسى، پیامبرشناسى، معادشناسى و امام شناسى مطرح ساخته است.

خاتمه كتاب با عنوان پیام معنوى شیعه، جهانیان را به در پیش گرفتن راه خدا و رسیدن به آخرین درجه كمال انسانى كه همان ولایت و قرب الهى است، فراخوانده است.

• ایشان در فصلی از کتاب؛ زیدیه، اسماعیلیه، نزاریه، مستعلیه، دروزیه، مقنعه و شیعه دوازده امامی را انشعابات شیعه معرفی کرده‌اند که در مورد هر کدام به یک معرفی اجمالی و تاریخچه‌ای متناسب اشاره نموده‌اند.

• بحث از تفکر مذهبی شیعه و برخورد این فرقه مستقیم با کتاب و سنت بخش بعدی کتاب را به خود اختصاص داده است. ایشان عقل گرائی شیعه را از امتیازات مهم شیعه برشمرده و کوششی که شیعه برای فلسفه انجام داده‌اند و بقاء فلسفه در میان شیعه را دلیلی بر مدعای خود می‌دانند.

• در بخش دیگر، اعتقادات اسلامی را در نبوت، معاد و امامت مورد بررسی قرار داده‌اند، علامه شیعه را چنین تعریف می‌کند که در اصل به معنی پیرو می‌باشد و به کسانی شیعه گفته می‌شود که جانشینی پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را حق اختصاصی خانواده رسالت می‌دانند و در معارف اسلام پیرو مکتب اهل بیت می‌باشند.
•  

از مسائل مهم و قابل توجهی که علامه طباطبائی در این کتاب مطرح نموده‌اند، عوامل جدائی این گروه از دیگر مسلمین؛ یعنی اهل تسنن است. تحجر و عزلت شیعه در زمان بنی امیه تا قرن دهم و یازدهم هجری نیز از مطالبی است که مباحث گویائی در پیرامون آن مطرح شده است.

توحید در کتاب شیعه در اسلام

در بخش اعتقادات مرحوم علامه نخست در مورد توحید سخن گفته و ضرورت خدا، وحدانیت خدا، صفات و ذات خدا، معنی صفات خدا و افعال خدا را مورد بررسی اجمالی قرار می‌دهند.

نبوت

در بخش نبوت نیز نبوت عام و خاص را اثبات نموده و ضرورت پیغمبر برای جوامع بشری را مسله‌ای مسلم می‌شمارند. ایشان شعور مرموز انسان را شاخه‌ای از وحی می‌دانند که قسم دیگر آن عبارت از وحی است که به انسان‌های شایسته اعطاء می‌گردد، شاهد این مدعا هم آیه ۱۶۲ سوره نساء است که می‌فرماید: انا اوحینا الیک کما اوحینا الی نوح و النبیین من بعده رسلا مبشرین و منذرین لئلا یکون الناس علی الله حجة بعد الرسل.

علامه طباطبائی عصمت را بر پیامبران امری لازم و ضروری می‌دانند و فقط پیامبران اولوالعزم را صاحبان شریعت معرفی می‌نمایند. در بخش نبوت خاصه نیز به معرفی نبوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پرداخته و رابطه ایشان با قرآن و معجزه بودن قرآن برابر آن حضرت تبیین می‌نمایند.

معاد

بخش بعدی کتاب که در مورد معاد است، در واقع از ترکیب انسان از روح و جسم، حقیقت روح، مرگ، برزخ و قیامت بحث می‌کند.

امامت

ایشان در بخش امام شناسی نیز چند محور عمده را مورد بحث قرار داده‌اند که عبارتند از معنای امام ائمه و پیشوایان اسلام و سخنی در مورد مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف .