جلسه ی دوم استاد سید جواد بهشتی
موضوع: انتظارات اهل بیت علیهم السلام از مسلمان ها
*** ویرایش شده توسط واحد پژوهش مؤسسه شرف النور ***
بسم الله الرحمن الرحیم
پیامبران، مجریان برنامه
سلام و درود خدا بر شما که این برنامه ها را می بینید، ما برای موفقیت در زندگی نیازمند برنامه هستیم. خداوند این برنامه را از آسمان برای ما فرستاده است:”قرآن!”…؛ ولی برنامه ی تنها ناکافی است؛ خیلی ها برنامه دارند ولی توان اجرا ندارند. سنت خداوند بر این بوده که در کنار برنامه، پیغمبر فرستاده است. پیامبران، مجریان برنامه، مدل‌های زندگی، و الگوهایی هستند که ما به آن ها نگاه کنیم تا مثل آنها بشویم. بارها در قرآن می خوانیم وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ ، ابراهیم را در کتاب یاد کن! ابراهیم، یک الگو و قهرمان درجه یک است؛ به تنهایی توانست تحول ایجاد بکند؛ وَ اذْکُرْ فِي الْکِتابِ إِسْماعيلَ، اسماعیل، آن نوجوان قهرمانی که تسلیم حکم پروردگار شد و به پدر گفت: پدر جان! قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ ، یاد کن اسماعیل را؛ وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ ، مریم، آن بانوی پارسا را، آن بانویی که خداوند او را نشانه ی خود قرار داده یاد کن!. الگوها در قله هستند؛ مثل اینکه ما به قله دماوند نگاه کنیم، تاثیری که در ما می گذارد امید است، به خودمان می گوییم پس این قله فتح شدنی است، این برنامه ها قابلیت پیاده شدن را دارند.
آخرین پیامبر خدا، حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم – که در قرآن حدود هزار جا به شخصیت او اشاره شده است – پس از پیامبر، در غدیر خم، پیامبر عزیز ما به فرمان خدا ۱۲ نفر را تا روز قیامت، الگوهای جامعه بشری معرفی کرد. ما مفتخریم که پیرو اهل بیت علیهم السلام هستیم. در این برنامه می خواهیم بگوییم پیامبر، فاطمه زهرا سلام الله علیها، و این دوازده امام معصوم، از من و شما چه انتظاراتی دارند؟ و اگر چه کنیم در روز قیامت از ما شفاعت خواهند کرد؟
معرفت
انتظار اول، معرفت؛ یعنی آن ها را بشناسیم. برادران عزیز و خواهران گرامی…، اطلاعات ما از پیامبر — صلی الله علیه و آله و سلم – در حد نصاب نیست! ما امامان خود را به اندازه نمی‌شناسیم، سیره آن ها را نمی دانیم، چه جایگاهی در این نظام هستی دارند، چه آبرویی در پیشگاه خدا دارند، و چه رفتاری با همسر و فرزندان خود، با دوست و دشمن، با موافق و مخالف داشتند، و اینکه در اقتصاد چه خط مشی ای داشتند، و یا با خلفای زمان خودشان چگونه رفتار می کردند،و ما باید آن ها را بشناسیم. ما بعضی از امامان خود را حتی در عدد اشتباه می کنیم! از امام هادی علیه السلام دو سه کلمه بیشتر نمی دانیم. بقیةُ اللَّه یعنی ذخیره خدا؛ فقط امام زمان نیست! امام عسکری هم بقیه خداست، ذخیره خداست، امام جواد هم ذخیره خداست، مثل اینکه ما یک دارایی را در یک صندوقی بگذاریم و در آن را قفل کنیم و از آن استفاده نکنیم. “معرفت” یعنی اینکه بشناسیم؛ پیامبران را بشناسیم، امامان خود را بشناسیم، و فاطمه زهرا را بشناسیم. در شهر تهران یک تحقیقی صورت گرفته – در فاصله سنی ۱۵ ساله تا ۳۰ ساله، یعنی نسل جوان – راجع به امام اول پرسیده‌اند ، -ما امام اول را بیش از بقیه امام ها می‌شناسیم- که چند کتاب خوانده‌اید؟ ۷۰ درصد گفته‌اند هیچ! ۷۰ درصد! گفته اند یک کتاب هم نخوانده ایم! این انتظار اول: “معرفت”.
محبت
انتظار دوم، محبت؛ یعنی به پیامبر عشق بورزیم! دوست بداریم علی علیه السلام را، اشک بریزیم در مظلومیت حسین بن علی ، چشم بدوزیم به راه مهدی…؛ محبت…!؛ محبت چگونه تحقق پیدا می کند؟ مثلاً این گونه که اسم بچه های خود را همان اسم ها بگذاریم، این نشانه محبت است؛ در تولد آن ها شادمانی کنیم، و در عزای آن ها عزاداری کنیم. نمادهایی دارد محبت؛ به نظر من جامعه ی ما، ملت ما، ملت ایران، از نظر محبت در حد نصاب هستند…، یعنی یک ملت عاشق!، ماه محرم می شود سر از پا نمی شناسد، نیمه شعبان که می شود، انسان را به شعف وا می دارد؛ ولی در معرفت کوتاهی داریم! در محبت نتیجه اش را هم می بینیم، خدا به خاطر آن محبت ها به ما عوض می دهد.
اطاعت
انتظار سوم، اطاعت؛ خداوند به پیغمبرش می‌فرماید قُل، بگو این را، اعلام کن! إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ ، اگر خدا را دوست دارید، فَاتَّبِعُونِي ، تبعیت کنید و اطاعت کنید؛ نمی شود من بگویم شما را دوست دارم، ولی به حرف شما گوش نمی دهم، این به تمسخر نزدیک است!. اطاعت کنیم…! باید فرمان های آن ها را بشناسیم، فرمان‌های خدا، فرمان‌های پیامبر، و فرمان‌های علی علیه السلام؛ پس باید با احادیث آن ها آشنا باشیم، باید کتاب حدیثی در خانه‌ی ما باشد، یک کتابی است به نام تحف العقول، یعنی هدایایی برای اندیشه‌ها؛ قسمت اول آن احادیث پیغمبر است، بعد احادیث علی علیه السلام، احادیث امام حسن مجتبی، احادیث امام حسین و …؛ خوب این کتاب باید در خانه همه شیعه ها باشد؛ تا شهادت امامی می شود، یا تولد امامی می‌شود، باز کنند،و اگر فرصت نکردیم که به مجلسی برویم، یکی دو سه حدیث از امام زین العابدین بخوانیم، و این مجلس ما باشد در خانه، سه نفر هستند: پدر، مادر و فرزند…؛ بعد از خواندن اطاعت کنیم! امام فرموده است که چه کار کنید، چگونه حرف بزنید، کار کنید، و چگونه سفر بروید. اطاعت….
زیارت
انتظار چهارم، زیارت؛ بنیان گذار مکتب زیارت پیغمبر است…؛ قبل از این که پیامبر رحلت بفرماید یک زیارتی را خود خدا بنیان گذاری کرده و آن زیارت کعبه است، که مسلمان ها از هر کجا که هستند سفر کنند، این رنج را تحمل کنند، بیایند مسجد الحرام طواف و سعی کنند، این زیارت خانه خدا است! پیغمبر پیوستی برای این زیارت قرار داد و فرمود هر کسی می آید مکه به دنبال زیارت خانه خدا، بیاید من را هم زیارت کند؛ اگر من نبودم بین شما، قبرم را زیارت کند، پس از من ای مسلمانان، به زیارت علی بروید! پس از علی به زیارت قبر علی بن ابی طالب بروید، به زیارت حسن و حسین بروید، و پس از شهادت آنها به زیارت قبور آنها. پس بنیان گذار مکتب زیارت پیغمبر است؛ چیزی که انگلیسی ها تلقین کردند به وهابی ها تا بیایند جبهه بگیرند و زیارت را شرک بدانند، چیزی است که خود پیامبر این بنیاد را گذاشته است! ما از شهرهای خود تردد کنیم، هزینه کنیم، وقت بگذاریم، سفر کنیم، بیاییم مدینه، برویم نجف اشرف، و کربلای معلا…
ناظران بیرونی این سوال را خواهند پرسید که این ها کیانند؟ این کسی که این جا به خاک سپرده شده است چه کسی است؟ الان ما در جوار یک امامزاده از فرزندان امام چهارم علیه السلام هستیم، هر کسی این فیلم را ببیند می‌گوید این ضریحی که در این تصویر پیدا است چه کسی بوده؟ وقتی ۲۰ میلیون، ۲۵ میلیون با پای پیاده، روز اربعین، می روند به سمت کربلا، یک علامت سوالی در دنیا مطرح می شود…، این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست؟!
زیارت…، انتظار چهارمی که پیغمبر از ما دارد این است که به زیارت آنها برویم.
معرفی
انتظار پنجم، معرفی؛ یعنی پیغمبر را به جهانیان معرفی کنیم، علی علیه السلام را به جهانیان معرفی کنیم، چند سال پیش من شنیدم که نامه¬ی امیرالمومنین علیه السلام به مالک اشتر، عهدنامه ای که در نهج البلاغه وجود دارد، جزء اسناد سازمان ملل شده است؛ هر چه گشتم ببینم چه کسی این کار را کرده است، نفهمیدم… . ما باید رهبران خود را به دنیا معرفی کنیم، امام رضا را به مردم دنیا معرفی کنیم؛ اگر کسی زبان انگلیسی بلد است، زبان اردو بلد است، زبان عربی بلد است، زبان غیر فارسی بلد است باید اهل بیت را به دیگران معرفی کند؛ معرفی اهل بیت…! در زیارت جامعه می‌خوانیم: “خدایا مرا از کسانی که اهل بیت را به دنیا معرفی می‌کنند قرار بده!”؛ پس همه ما در حد توان خود باید اهل بیت را به جهانیان معرفی کنیم؛ مخصوصاً نفر دوازدهم را که جهان در انتظار عدالت اوست؛ در حدیث می خوانیم که زودتر از عرب ها، اروپایی‌ها به امام زمان علیه السلام ایمان خواهند آورد؛ زودتر از بدنه مردم و توده مردم، دانشمندان به امام زمان علیه السلام ایمان خواهند آورد؛ خوب این امام زمان را قبل از اینکه ظهور کند ما باید به مردم دنیا معرفی کنیم.
انتظارات پیامبر و اهل بیت از ما مسلمان ها: انتظار اول، معرفت. انتظار دوم، محبت. انتظار سوم، اطاعت. انتظار چهارم، زیارت. انتظار پنجم، معرفی. در مورد قرآن ۱۰ انتظار را گفتیم، در مورد پیامبر انتظارات بیشتری وجود دارد؛ در زندگی یک مشی و یک سلوکی را انتخاب کنیم! علامه مجلسی در کتاب شریف بحارالانوار نود و چند حدیث آورده که مؤمن، هنگامی که وقت جان دادن او می رسد، پیغمبر و اهل بیت می آیند کنار او، یا اعلام رضایت می‌کنند یا از او رو برمی گردانند! اگر ما شفاعت و وساطت پیغمبر را می‌خواهیم باید این کار ها را انجام دهیم: بشناسیم آن ها را ،عشق بورزیم به آن ها، اطاعت کنیم از آن ها، معرفی کنیم آن ها را به دنیا، و الگو بگیریم از آن ها.
ما یک واجبی در دین خود داریم به نام خمس. شیعه، و فقهای شیعه، واجبی را برای ما تعریف کرده‌اند: پس انداز سالانه ما — آن بخشی که هزینه می‌کنیم، که خوب هزینه می‌کنیم! – آن بخش که اضافه می‌آید، یک پنجم آن را، سهم امام زمان علیه السلام است؛ کوتاهی نکنیم…!، ما که به زیارت ائمه می رویم، یکی از فرازهای زیارت نامه ها این است:” اعلام می‌کنم ای فرزند رسول خدا! جانم، مالم، فرزندم و خانواده ام به فدای تو! این را راست بگوییم… .
صدق و وفا
یک انتظار دیگر — انتظار ششم – پیامبر ما و اهل بیت از ما این است که با آن ها راست باشیم، شفاف و صاف و صادق باشیم. سوره ای در قرآن وجود دارد به نام سوره منافقون، که خطیب نماز جمعه مستحب است در هر جمعه این سوره را بخواند، معلوم می‌شود که مسلمان ها نیازمند به مضمون آیات سوره منافقون و سوره جمعه هستند؛ آیه اول سوره منافقون این است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ ای پیامبر آنگاه که منافقان آمدند نزد تو، قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ می‌گویند ما گواهی می دهیم که تو رسول خدا هستی وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ و خدا می داند که تو رسول او هستی اما، وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ و خداوند گواهی می‌دهد که این منافقین ناصاف اند، با تو صاف نیستند، به زبان می‌گویند تو پیغمبری اما در دل عقیده ندارند. ما باید با پیغمبران صادق باشیم، با امام رضا صادق باشیم…؛ شب احیا قرآن سر گرفته ایم، بیایید صاف باشیم با پیغمبر…! قرآن راجع به بعضی مسلمان ها – غیر مسلمان نیست! بلکه مسلمان است — می فرماید يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِمْ چیزی را به زبان می گویند که مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ در دل باور ندارند! ما نباید این طور باشیم.
سوره بقره مردم را سه دسته می‌کند: دسته اول “متقین”؛ اوصافی برای آن ها می گوید. دسته دوم “کافرین”؛ آن هایی که اسلام را قبول ندارند، خدا را قبول ندارند، پیغمبر را قبول ندارند و قرآن را قبول ندارند. دسته سوم وَمِنَ النَّاسِ یک گروهی هستند مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ می‌گوید ایمان دارم به خدا و جهان آخرت وَمَا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ ولی ایمان ندارد!
چرا ما در اذان می‌گوییم اَشهَدُ و در تشهد نماز می گوییم اَشهَدُ؟ به خاطر این است که وسوسه گرانی وجود دارند که اعتقادات ما را زیر سوال می‌برند! ما به ظاهر چیزی را اعلام می‌کنیم، اما هنگامی که به دل خود مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که آن باور وجود ندارد. مسلمان ها در مکه به پیامبر گفتند “یا رسول الله چرا دستور جنگ نمی آید؟ ما می‌خواهیم جان خود را ایثار کنیم” پیغمبر فرمود “صبر کنید تا هر وقت خدا فرمان داد”. هنگامی که به مدینه آمدند، دستور جنگ آمد، اما این ها دیدند که حال آن نیست، بهانه می‌آوردند که “یا رسول الله! الان تابستان است و گرم است، باشد برای پاییز؛ یا اینکه الان فصل برداشت محصول است؛ و بهانه های دیگر…؛ جنگ هم که پیش می‌آمد، پشت سر هم می‌آمدند و اجازه مرخصی می‌گرفتند! سوره احزاب را بخوانید…
معنای شیعه
پیغمبر و ائمه از ما صداقت می‌خواهند. رحمت خدا به روح بلند عالمی که در همین نزدیکی های ما مرقد اوست، شیخ صدوق شیخ صدوق کتابی دارد به نام صفات شیعه؛ ده ها حدیث داریم که شیعیان می آمدند به خانه ائمه، و ائمه آن ها را بیرون می راندند و می فرمودند “شما شیعه نیستید!”. شیعه یعنی “پیرو”؛ اگر یک جایی برف آمده باشد، آن هم برف زیاد…، صبح که برف دست نخورده است، اگر کسی از این مسیر گذر کند، جای پای او در برف ها می ماند؛ اگر به دنبال او نفر دوم یک جوری پاهای خود را بگذارد که نفر سوم وقتی نگاه می کند بگوید یک نفر بیشتر رد نشده است؛ به “نفر دوم” می گویند شیعه¬ی نفر اول؛ آیا ما نسبت به حضرت علی اینطور هستیم؟! ما نسبت به امام حسین اینطور هستیم؟! صداقت داشته باشیم با پیغمبر! راست بگوییم به امام زمان! به عهدهایی که می‌بندیم وفا کنیم!
جرم شما این است که می‌گویید ما شیعه هستیم!
روزهای متوالی آمده بودند به زیارت امام رضا علیه السلام؛ امام رضا آن ها را راه نداد؛ روز آخر به آن نگهبان گفتند فقط یک سوال از امام رضا بپرس: “چرا ما را راه نمی‌دهد؟” حضرت فرمودند که بگویید بیایند داخل؛ آمدند داخل، فرمود “جرم شما این است که می‌گویید ما شیعه هستیم! شیعه به برادرش رسیدگی می کند، شیعه وقتی دوستش مریض می شود به عیادت می رود، شیعه کلاه سر برادر خود نمی‌گذارد، و بی صفایی نمی کند” . ما نسبت به رهبران خود حضرت پیامبر، فاطمه¬ی زهرا و امامان، باید صداقت داشته باشیم؛ عهد هایی که با آن ها می بندیم را وفا کنیم؛ یک دعایی به ما یاد داده اند به نام “دعای عهد”؛ هر صبح گاه این دعا را بخوانیم…؛ در آن چیست؟ خدایا تو شاهد باش که من با ولی تو عهد می بندم، عقد می بندم و بیعت می کنم…، سه تا کلمه “عهد”، “عقد” و “بیعت”؛ هرچه جلو تر می‌رویم، این جدی‌تر می‌شود؛ خوب! بایستیم برروی عهد خود، بایستیم روی قرار خود؛ چیزی که به امام زمان در نیمه ی شب و سحرگاهی توفیق پیدا شد نماز شب می خوانیم و با امام زمان راز و نیاز می کنیم، روی آن عهد بمانیم!
این ها انتظاراتی که رهبران ما از ما دارند، که اگر ما به عهد خود وفا کنیم، آن ها هم در پیشگاه خدا وساطت می کنند برای ما، و زمینه¬ی توفیقات ما را فراهم می‌کنند.
زیارت جامعه¬ی کبیره
یک پیشنهادی هم می‌خواهم در پایان این برنامه به شما بدهم: کسی آمد خدمت امام هادی علیه السلام از امام دهم پرسید من از شما می‌خواهم، و خواهش می‌کنم که یک متنی را به ما یاد بدهید که به زیارت هر کدام از شما که خواستیم بیاییم، یک متن جامع و یک متن کاملی که آن متن را بخوانیم…؛ امام هادی علیه السلام زیارت جامعه را به او یاد داده است؛ یعنی همه زیارت ها را در هم ادغام کنیم این زیارت می‌شود؛ خواهش می کنم چندین بار این متن را بخوانید؛ انتظارات ائمه در این متن است، آنجا شاید ۱۵-۱۶ مورد است که ائمه به ما می فرمایند “ما این انتظارات را از شما علاقه مندان و شیعیان داریم”.
بیاییم مرور کنیم: انتظارات قرآن را در یک برنامه گفتیم؛ و در این برنامه انتظارات پیامبر و اهل بیت علیهم السلام را…
همین دو تصمیم ما منجر به خیلی از اقدامات خواهد شد…
خدا نگهدار شما